Door Sjir Hoeijmakers (directeur onderzoek bij Giving What We Can)

Door Jan-Willem van Putten (mede-oprichter van Training For Good)

Effectief altruïsten keren zich af van de democratie, schreef Josette Daemen vorige week in een kritisch opiniestuk. Ze zouden zich te veel richten op het individu, en te weinig op systeemverandering. Volgens Jan-Willem van Putten en Sjir Hoeijmakers, beiden bestuurslid bij de Stichting Effectief Altruïsme Nederland, is dat verwijt gebaseerd op een verkeerd beeld van wat effectief altruïsten in de praktijk doen.

Op de hoogte blijven? Volg ons op Twitter, Facebook en Instagram.

Effectief altruïsme is een snel groeiende beweging van ambitieuze en idealistische mensen die zich afvragen hoe ze samen het meeste goed kunnen doen. Op dit moment werken ze al aan wereldproblemen zo divers als extreme armoede, klimaatverandering, het leed van de dieren in de bio-industrie, het gevaar van nieuwe technologieën en het risico van een nieuwe pandemie.

Effectief altruïsten zijn steeds op zoek naar de effectiefste manieren om de grootste uitdagingen van onze tijd aan te gaan. Josette Daemen stelt dat ze zich daarbij alleen richten op de vraag wat je als individu kunt doen, maar dat is een belangrijke misvatting

Effectief altruïsten zijn steeds op zoek naar de effectiefste manieren om de grootste uitdagingen van onze tijd aan te gaan

Zeker, het klopt dat je als inwoner van een rijk land een groot verschil kunt maken door te doneren aan effectieve goede doelen, en ja, daarom geven veel effectief altruïsten ten minste tien procent van hun inkomen via bijvoorbeeld Giving What We Can. Maar je hoeft niet ver te zoeken om te zien dat veel mensen en organisaties binnen de beweging zich juíst richten op structurele verandering, waaronder veel van deze effectieve goede doelen zelf.

Structurele verandering

Kijk bijvoorbeeld naar werk van het Centre for Election Science om de democratie in de Verenigde Staten te verbeteren. Of denk aan het werk van de Clean Air Task Force om met activisme en slim beleidsadvies klimaatverandering aan te pakken. Kijk naar organisaties die proberen conflicten tussen grootmachten te voorkomen of die met grote campagnes multinationals dwingen om beter om te gaan met dieren.

Ook wat loopbaanadvies betreft, richten effectief altruïsten zich op structurele verandering. Niet voor niets staat werken bij de overheid tussen de meest aanbevolen carrières van 80.000 Hours, een effectief altruïstische organisatie voor carrière-advies. Juist als ambtenaar ben je vaak in een positie om de belangrijkste en meest verwaarloosde problemen aan te pakken. Het is niet toevallig dat beleidsmakers in steeds meer landen zich laten inspireren door het effectief altruïsme. 

Je kunt prima, zoals Rutger Bregman, pleiten voor meer morele ambitie, én voor meer “taxes, taxes, taxes”

Ook de notie dat de beweging vooral een excuus voor miljardairs zou zijn om “naar eigen smaak” de wereld te verbeteren, in plaats van gewoon hun belasting te betalen, is een misvatting. De paar miljardairs die zich laten inspireren door het effectief altruïsme pleiten juist voor hogere belastingen voor de rijken en een sterkere overheid. Je kunt prima, zoals Rutger Bregman, pleiten voor meer morele ambitie, én voor meer “taxes taxes taxes”.  

Voortdurende zoektocht

Daemen stelt, tot slot, dat collectieve besluitvorming en de rechten van het individu niet samengaan met de idealen van het effectief altruïsme. Volgens haar staat “het doel” van effectief altruïsme al vast – bijvoorbeeld “maximalisatie van het totale aantal gezonde levensjaren van alle aardbewoners” – en is de “perfect gestroomlijnde utopie” al bepaald.

Niets is minder waar: openheid, samenwerking en integriteit zijn juist kernwaarden van de beweging. Er is enorm veel discussie en verschil van mening over de vraag welke doelen nastrevenswaardig zijn, bijvoorbeeld op het openbare forum voor effectief altruïsme. Bovendien zien veel effectief altruïsten het beschermen van de liberale democratie als één van de beste manieren om de wereld te verbeteren. Effectief altruïsme is dan ook geen antwoord, maar een vraag. Het is de voortdurende zoektocht naar de beste manier om het verschil te maken, en de poging om daar samen verder in te komen.  

Morele ambitie

Terug naar de kern. Het aanpakken van de meest prangende en complexe uitdagingen van deze tijd vereist, naast een brede coalitie van supporters en donateurs, ook de directe inzet van mensen met specifieke talenten. Denk aan de slimme techneut die niet in dienst treedt bij Facebook of Uber, maar ervoor kiest om aan betere regulering van technologie te werken. Denk aan de consultant die McKinsey verlaat om vervolgens in Brussel de slimste strategie te bedenken om de Green New Deal te verwezenlijken, of aan de tabakslobbyist die zijn of haar talenten niet meer wil verspillen aan het ziek maken van de samenleving, maar zich in plaats daarvan inzet voor het publieke goed. 

De grote problemen van deze tijd lossen zichzelf niet op, maar we weten dat vooruitgang mogelijk is

Wie zich voelt aangesproken door Bregmans oproep tot meer morele ambitie, kan veel inspiratie vinden in de beweging van het effectief altruïsme, die ook in Nederland snel groeit. Informeer je over werk dat veel impact maakt, geef aan de meest effectieve goede doelen en leer (en bekritiseer) samen met anderen hoe we het nog veel beter kunnen doen. De grote problemen van deze tijd lossen zichzelf niet op, maar we weten dat vooruitgang mogelijk is. Laten we daar, zoveel als we kunnen, allemaal onze bijdrage aan leveren.

Vond je dit een goed artikel? Bij Nader Inzien zet zich in voor de verspreiding van serieuze filosofische kennis en analyse. We kunnen het platform draaiende houden dankzij de inzet van vrijwillige auteurs en redacteuren en de steun van lezers zoals jij. Word daarom vriend van BNI of steun ons met een donatie.

Meer:

Volg ons op

TwitterInstagramFacebook

Op de hoogte blijven per mail?

Wanneer wil je een e-mail ontvangen?

Steun ons

Doneer Word vriend