Dit is de speech die hoogleraar Ingrid Robeyns gaf in de Tweede Kamer op 14 november, tegen de aangekondigde bezuinigingen in het onderwijs. Bekijk de…
Stop deze aanvallen op de democratie en de rechtsstaat
Dronkemanswandeling van de kuifseriema
Het begon met de beweging van deeltjes, zo willekeurig als die van de stofjes die in een straal zonlicht voor ons raam vliegen. De dronkemanswandeling,…
De schijnobjectiviteit van publicaties
De publicatiedruk is hoog, torenhoog. Toen ik vorig jaar promoveerde, had ik al meerdere academische publicaties op mijn naam, om maar een voorbeeld te noemen.…
De ethiek van het geloven
In de tijd dat ik nog college gaf vertelde ik eens aan de studenten dat ik net had gelezen over een mevrouw die opgetogen uitriep:…
Denken doe je met je lijf
Mijn docent metafysica Cornelis Verhoeven zei aan het begin van de jaren negentig eens: “plaatjes zijn voor kinderen”. Heel streng was hij daarin. Hij toonde…
Wat de universiteit van Taylor Swift kan leren
De hele wereld lijkt in de ban te zijn van Taylor Swift, en ook de academische wereld kan niet achterblijven. Aan de Universiteit Gent, waar…
Yes, we care
De arbeidsdeling die wij ons als mensheid langzaam hebben eigengemaakt, heeft in het cognitieve domein geleid tot de oprichting van universiteiten. Dat zijn instituties waarin…
Hoe ziet de nieuwe universiteit eruit?
Bij Nader Inzien onderzoekt wat de universiteit zou kunnen zijn. Heb je een origineel of kritisch antwoord op die vraag? Dan zijn we op zoek…
Zo rijmen we onze waarheden
Ons geloof in waarheid heeft behoorlijk wat deuken opgelopen. Alternatieve feiten en het oprukken van AI doen vermoeden dat waarheid een verouderd begrip is; niet…
Humor is niet het antwoord op de complottheorieën van Baudet
In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen was Geert Wilders tijdens de Algemene Beschouwingen benieuwd naar de kijk van Thierry Baudet op complottheorieën. Het leverde…
Denken met je hart
Elk half jaar is het wel raak. Ik lees een nieuw filosofisch boek of bezoek een indrukwekkende lezing. Zelfs een scherpe en grappige post op…
Waarom we vrouwen niet geloven
Toen ik als student op zoek was naar een onderwerp voor mijn masterscriptie, viel één ding mij op: vrouwen waren kwaad. Het was de periode…
‘Waar hadden we het ook alweer precies over?’
Voor Linde van Schuppen was het een eyeopener om na jarenlang onderzoek naar schizofrenie ook daadwerkelijk met mensen met de diagnose in gesprek te gaan.…
‘Aarzeling en arrogantie kunnen allebei gevaarlijk zijn’
De filosofische zoektocht naar waarheid begint vaak met het ondervragen van verborgen aannames. Maar zelfs de meest kritische filosoof moet uiteindelijk een grens trekken. Natascha…
De Verlichting heeft zijn eigen kinderen opgegeten
Sinds 2001 produceert de mensheid jaarlijks meer informatie dan in alle voorgaande jaren bij elkaar opgeteld. Sinds de smartphone liggen we non-stop aan dit informatie-infuus.…
Hoeveel haren heb je nodig om niet meer kaal te zijn?
Je weet ongetwijfeld wat een heuvel is. Je herkent ’m zonder moeite in een verder vlak landschap. Je kunt waarschijnlijk ook wel een soort definitie…
Het verkeerde soort object
Onze taal is doordrenkt van constructies die op het eerste gezicht simpel en probleemloos lijken, maar die als je er langer over nadenkt steeds ingewikkelder…
Bertrand Russell en de dochter van Mark Rutte
De zin ‘Mark Rutte is politicus’ is overduidelijk waar. Een pedante taalfilosoof wil uitleg: waarom is deze zin waar? Intuïtief gaat de uitleg ongeveer zo:…
Een filosofie van de complottheorie
Geconfronteerd met de zorgen rond postwaarheid en coronacomplottheorieën is het niet verwonderlijk dat vele filosofen zich geroepen voelen om zich vandaag over complottheorieën uit te…
Bestaat toeval in de geschiedenis?
Als we de geschiedenis bestuderen, onderscheiden we vaak hoofd- en bijzaken: enerzijds de essentiële gebeurtenissen die de geschiedenis in beslissende mate bepaald hebben, anderzijds de…
De kwaliteitszeef van de dode witte heteroman
Dat voornamelijk dode oude witte mannen de revue passeren in filosofiecurricula wereldwijd is nu wel bekend. Er zijn genoeg redenen aangedragen om dit fenomeen te…
Zonder relaties is er niets
Stel je voor: jij bent de wereld. Je bent het enige dat bestaat. Er valt niets te zien, niets te horen. Heb je dan eigenlijk…
We moeten af van de feitenvrije canon
Afbeelding: Anna Maria van Schurman, portret door Jan Lievens Diversiteit staat voor mij als historicus van de filosofie direct in verband met representativiteit: een passende afspiegeling van de…
Ik negeer argumenten die niet in mijn straatje passen. Slecht hè?
Als we in deze tijd ergens geen gebrek aan hebben, dan zijn het wel websites, artikelen en meningen. De populairste theorie over onze informatieconsumptie stelt…
Jij hebt geen ‘mind’
En ik ook niet. Mooi toch? Dan kunnen we ook niet out of our minds zijn. Mocht je nu denken ‘dat heb ik wél!’, dan…
Geen schootje, eerst korstjes
Illustratie door: Fleur Jongepier “Nee, geen schootje.” Moedig weerstond mijn zus de grote, vollopende ogen van mijn nichtje. Met haar uitgestrekte armen en hoopvolle knuistjes…
Dr. Knouf ontdekte dat sekse en gender biochemisch met elkaar verbonden zijn
Adriana Knouf is trans vrouw en doet onderzoek naar haar eigen biochemie. Is ze de wereld daardoor anders gaan zien? Op de hoogte blijven? Volg…
Waarom Den Haag niet lijdt aan collectief geheugenfalen
De kamerdebatten over de beruchte “Positie Omtzigt: functie elders”-notitie illustreren op voortreffelijke wijze een wijdverbreid misverstand over de werking van het menselijk geheugen. Steen des…
Ervaring in een onvoltooide wereld
“Maar we hebben toch alleen toegang tot de wereld in ons hoofd?” vroeg mijn zwager. “De echte wereld zullen we nooit kennen.” Ik kon mijn…
Een eigen mening hebben, kan dat nog?
Sinds de Verlichting hechten we in het Westen veel waarde aan openheid van informatie en denken voor jezelf. Je moet anderen niet je mening laten…
Het drama van de Unbildung
In deze tijd van corona roepen we elkaar op meer te gaan lezen. Maar tegelijkertijd weten we ons niet meer langdurig te concentreren en zijn…
Vrouwen door Plato’s bril
Als we het hebben over waarheid, is het niet alleen belangrijk na te denken over de vraag wat waarheid is, maar ook aan wie waarheid…
Lof der onmogelijkheid
De wetenschap stormt van succes naar succes, de technologie serveert mirakels. De media zijn vol van ‘can do’ nieuws en optimistische toekomstkijkers. Vanwaar toch die…
Een kleine ode aan een groots probleem
Het verleden ligt vast, de toekomst is open, maar sommige dingen blijven hetzelfde. Althans, dat nemen we aan. Tot nu toe maakten lichamelijke oefeningen mijn…
Misschien is niets geheel waar, en zelfs dát niet
Op 17 februari vond in De Nieuwe Kerk in Amsterdam de officiële opening plaats van het Multatuli-jaar. Hierbij werd door koning Willem-Alexander een steen onthuld…
De gevaren van specialisatie
Apart from detail, and apart from system, a philosophic outlook is the very foundation of thought and of life. The sort of ideas we attend…
Tafels, stoelen en bierpullen in plaats van punten, lijnen en vlakken
“Man muß jederzeit an Stelle von ‘Punkte, Geraden, Ebenen’, ‘Tische, Stühle, Bierseidel’ sagen können.” Vrij vertaald: In plaats van “punten, lijnen, vlakken”, moet men ook…
Wat je zegt ben je zelf
Traditioneel gezien wordt taal binnen de filosofie als een probleem beschouwd. Aan de ene kant willen we als filosofen vaak universele en tijdloze waarheden en inzichten…
Waarheid, waar ben je?
De waarheid heeft het zwaar in dit post-truth era. Tot grote vreugde van autocratische brulapen leven we in een tijd waarin spectaculaire onzin wint van…
Redeneren als sociale bezigheid
Redeneren, hoe doen we dat? Veel mensen zullen iets voor zich zien dat lijkt op Rodin’s beeld Le Penseur: iemand die peinzend in de verte…
Deze zin is niet bewijsbaar
Groots idee: De onvolledigheidsstellingen van Gödel In de wiskundige logica is er een groot verschil tussen uitspraken die waar zijn en uitspraken die we daadwerkelijk…
Metaforen die ons vormen
In 2016 sprak Wilders in de Tweede Kamer over ‘een asieltsunami’ van ’testosteronbommen’. Sindsdien lijken deze termen gemeengoed. Waarin zit de functie en kracht van…
Open Access zonder kwaliteitsverlies?
Open Access van wetenschappelijke publicaties kan rekenen op brede steun onder wetenschappers. Onmiddellijke en volledige invoering van Open Access volgens ‘Plan S’ op 1.1.2020 ondermijnt…
Wat is waardevol? Wetenschap versus Filosofie
Hoe weten we wat waardevol is? Neem bijvoorbeeld de huidige discussie over de klimaatwet: onze bijdrage aan klimaatverandering verminderen gaat ten koste van economische groei.…
Ontkracht evolutie de moraal?
Laat ons even de ‘tape of life’ terugdraaien. Stel je voor dat ons evolutionaire pad anders was gelopen. In plaats van mensen, zijn we een…
Flat Earth – Flat Science
Kort geleden beleefde de film Behind the Curve zijn première bij het Nijmeegse InScience Festival. De documentaire neemt een kijkje in het leven van een…
Over poetslipvissen die niet kunnen blozen en filosofen die spektakels bederven
De poetslipvis woont samen met andere poetsvissen in poetsstations op koraalriffen. Wanneer hij wil poetsen, beweegt hij op en neer. Grotere vissen die gepoetst willen…
Waarom kwaliteitsindicatoren voor de filosofie?
Door:Marcus Düwell (hoogleraar Universiteit Utrecht, voorzitter Disciplineoverleg Wijsbegeerte (DWB)), Frans de Haas (hoogleraar Universiteit Leiden, vanaf 1 januari 2019 wetenschappelijk directeur OZSW), en Anthonie Meijers (hoogleraar Technische Universiteit Eindhoven,…
Kennen en begrijpen doen we in verbinding met elkaar
Op een morgen, ergens in oktober vorig jaar, op de Thalys onderweg van Amsterdam naar Nantes, zit ik over mijn laptop gebogen. De man naast mij opent…
Over schoonheid en Schrödingers kat
Stel dat een kat in een afgesloten kist zit. In deze kist zit een explosief dat door het verval van een radioactief deeltje binnen een…