Heb je je ooit afgevraagd hoe vissen de wereld ervaren? Hoe een koude onderwaterwereld eruitziet voor een snoek? Hoe het is om alsmaar verder diepe…
Door de ogen van een tonijn
‘De uil ziet geen boomholte, maar een “plek om te nesten”’
In het Westen categoriseren we de wereld voornamelijk in abstracte categorieën zoals bomen, ballen, tafels, vogels, water, enzovoort. Maar dieren doen dit mogelijk niet op…
Hoe de nieuwe blikjeswet onze relatie met afval voorgoed verandert
Op een zonnige zomermiddag loop ik door het Vondelpark in Amsterdam. Overal waar ik kijk zie ik gescheurde vuilniszakken, opengemaakte prullenbakken en zwerfafval. Deze veranderingen…
Het natuurlijke is politiek
Op het eerste oog hebben feminisme en de klimaatcrisis weinig met elkaar te maken. De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is een sociaal probleem, terwijl…
We moeten leren uitsterven
Hoe kan ik eindelijk leren leven? In de inleiding tot Spectres de Marx (1993) stelt Jacques Derrida de vraag hoe we ‘eindelijk zouden kunnen leren…
Waarom we koeien niet in de ogen kijken (en honden wel)
Sinds je begonnen bent met het lezen van deze zin, zijn er in Nederland ongeveer zestig kuikens geslacht. Deze kuikens groeien binnen zes weken van…
Foei, stoute hond!
“Not all heroes wear capes.” Klopt, sommige hebben een vacht, vier poten of veren. Een hond redt een andere hond door deze na een aanrijding…
Hoe te luisteren naar een ekster
Sinds vorige winter heeft een koppel eksters zijn toevlucht genomen in een boom voor mijn woning. Op een ochtend schrik ik bij het zien van…
Tijd om volwassen te worden (in onze relatie met andere dieren)
Samen met zo’n 500 andere ethici en politiek filosofen heb ik de Montreal Declaration on Animal Exploitation ondertekend. Deze verklaring stelt dat de exploitatie van…
De toekomst is geen schietschijf
Niet de speer maar de draagtas was de eerste menselijke uitvinding. Met dit filosofische inzicht herdacht speculatief fictieschrijver Ursula K. le Guin de manier waarop…
Cyborgs drinken geen natuurwijn, maar eten wel siliconen in plaats van proteïnen
De klimaatalarmisten en natuurgekkies onder ons demoniseren de technologie, verheerlijken de natuur en schetsen een dystopisch toekomstscenario. Maar wij zijn inmiddels tot cyborg geëvolueerd, tot…
We maken geen onderdeel uit van de natuur
Bij het opmaken van een voorlopige tussenstand van de ‘survival of the fittest’ lijkt de mens voorop te liggen. Vroeger waren verschijnselen zoals meteorietinslagen of…
Cyborgs drinken geen natuurwijn
Vandaag de dag kun je geen gegentrificeerde wijk meer doorlopen zonder ergens op een ‘natuurwijnbar’ te stuiten. Hier serveren ze wijn zoals die ‘natuurlijk’ hoort…
Natuur als eigendom
“Give me the freedom to destroy,Give me a radioactive toy”– Porcupine Tree Ik kan de laatste tijd niet meer douchen zonder aan de conservatieve filosoof…
Zijn sommige dieren net mensen?
Keer op keer blijkt: vermogens die we ooit als ‘typisch menselijk’ zagen, blijken na zorgvuldig onderzoek óók in andere diersoorten aanwezig te zijn. Tenminste, dat…
Een existentialistische blik op eco-paniek
Vorige maand hebben meer dan 35000 mensen klimaatalarm geslagen. Het alarm was een teken van verzet tegen het gebrek aan actie vanuit de overheid. Verandering…
Mensenkatmens. Wat een mens van een kat kan leren
Illustratie: Clara Stokhof Fiebie was een wonderbaarlijk katje, dat als baby’tje in de keuken van goede vrienden direct voor mij koos. Ik zal het niet…
Wat een octopus ons kan leren
Octopussen ontsnappen aan de meedogenloze kaken van gestreepte kathaaien door naadloos op te gaan in hun omgeving. Hun huid weerspiegelt koraal, of ze hullen zich…
Kantiaans klimaatactivisme
“Ik hoef niet minder te vliegen, want het maakt toch geen verschil.” “Je moet wél minder vliegen, want het maak wel degelijk een verschil.” Twee…
Vliegen: een verbonden wereld uit balans
Klimaatverandering levert grote problemen op voor de wereld van nu én voor toekomstige generaties. Tegelijkertijd is het moeilijk om niet zelf ook aan die klimaatverandering…
Probeer je kamerplant maar eens te bedanken
Foto’s: Anna Trap “Ik ben sinds corona zo dankbaar geworden voor de natuur,” zei een goede vriend laatst tegen mij. We maakten een avondwandelingetje door…
Ook een hypocriet heeft recht van spreken
“Wie ben jij om kritiek te leveren op mijn vlieggedrag? Je vliegt toch zelf ook nog? Kijk eerst naar jezelf, voor je anderen de maat…
Vliegschaamte
De Van Dale is inmiddels een nieuw woord rijker: ‘vliegschaamte’, oftewel “de schaamte die iemand ervaart als hij of zij gebruikmaakt van een vliegtuig terwijl…
Schijt-aan-klimaat-vliegers
“Vlieg niet, want vliegen laat zien dat je onverschillig staat tegenover klimaatverandering.” Vergelijk: feest niet, want feesten in tijden van corona geeft een signaal af…
Hoe we het debat over de luchtvaart moeten voeren
Als filosofen is het één van onze belangrijkste taken in het debat over ecologische duurzaamheid en rechtvaardigheid om helderheid te scheppen over de verschillende relevante…
Vliegen, verantwoordelijkheid en het goede leven
Onlangs speelde ik een hoofdrol in een spotprent in Trouw. Dat was vanwege een interview eerder die week over ‘vliegen’. Over wat ik er als…
De coronacrisis: Het is de natuur
“Het is de natuur die zich hier roert,” zei Jaap van Dissel van het RIVM op 13 maart in een interview met NRC Handelsblad over…
De menselijke strijd voor (en over) biodiversiteit
Het was groot nieuws: reuzenpanda’s Wu When en Xing Ya hadden gepaard. Hoewel het stel in eerste instantie niet van elkaar gecharmeerd leek te zijn, lukte…
De known unknowns van klimaatopwarming
Zodra je klimaatverandering in verband brengt met onzekerheid, ruikt de lobby van klimaatontkenners bloed: onzekerheid voedt immers twijfel, scepsis en ontkenning. Het is niet mijn…
Wat hebben we aan groene schaamte?
In het Zweeds is er een woord voor de schaamte die je voelt als je het vliegtuig neemt, terwijl je weet dat je andere en…
Verhalen van hoop voor een geslaagde klimaattransitie
We dreigen vast te lopen in de klimaattransitie. In Frankrijk kwamen de gele hesjes in opstand na de invoering van een CO2-heffing. In Nederland gingen…
Ethiek in het Antropoceen: hoe nemen we dieren serieus?
We leven in een paradoxale tijd. We leren steeds meer over de capaciteiten van niet-menselijke dieren, terwijl we ze tegelijkertijd al maar sterker in hun…
Gaat het echt om minder vlees eten en minder vliegen?
Op de Utrechtse dag van de Filosofie van een tijdje geleden gingen Neelke Doorn, Marc Davidson en Appy Sluijs onder leiding van Petra van der…
Tegen de natuur: over de onnatuurlijkheid van ggo’s
Een meerderheid van Europeanen meent dat genetisch gewijzigde gewassen, of genetisch gemodificeerde organismen (kortweg ggo’s) ‘onnatuurlijk’ zijn. Een beetje denkwerk leert ons echter dat er…
Overbevolking is wél een probleem
Het hoeft weinig betoog dat we momenteel teveel van onze planeet vragen: we veranderen het klimaat, verminderen de biodiversiteit en putten natuurlijke hulpbronnen uit. Volgens…
Ecologische duurzaamheid en de taak van de filosofie
De inaugurale rede (ofwel oratie) is een openbare lezing die een hoogleraar uitspreekt bij de aanvaarding van haar of zijn leeropdracht. Het is een heel…
Vrijheid voor dieren?
Toen we met onze werkgroep milieufilosofie vorig jaar de Dag van de Milieufilosofie in Artis organiseerden, stuitten we zowel binnen de eigen werkgroep als daarbuiten…
Fossielvrij
Fossil Free is een internationaal netwerk van campagnes en campagnevoerders dat probeert grote organisaties te laten desinvesteren in de productie van fossiele brandstoffen. Oftewel bestaande…
De fictie van het domesticatiecontract
Wij Nederlanders hebben een ambivalente houding tegenover dieren. We hebben een Partij voor de Dieren, een Dierenpolitie, en lopen voorop als het gaat om de…
Klimaatzaak
Gisteren heeft de rechtbank in Den Haag burgerplatform Urgenda in het gelijk gesteld dat de Nederlandse overheid strenger klimaatbeleid moet voeren. Volgens de rechtbank moet…
Horizonvervuiling: het meest overschatte probleem van onze tijd
Stel jezelf een groepje dappere gemeenteraadsleden voor, gezeten in een gezellig kringetje. Ineens staat een man op die driftig uitroept: ‘AARGHH, het moet eens gedaan…
De Veluwe is de grootste schiettent van Noordwest-Europa
‘Pas op voor de natuurbeschermers’, waarschuwt Maria Quist in de Volkskrant van 10 maart. In felle bewoordingen hekelt zij hun voornemen om meer grote hoefdieren…
Midas – de wolf die geen grenzen kende
Hoewel miljoenen dieren in de Nederlandse bio-industrie aan het oog van het publiek onttrokken hun korte levens lijden, komt er af en toe een charismatisch…
Dierenwelzijn en soortbehoud moeten tegen elkaar afgewogen worden
In de Trouw van 7 januari j.l. verdedigt Willem Vermaat de stelling dat dieren allerminst gebaat zijn bij maatregelen die hun welzijn beogen te verbeteren,…
Wilde dieren de tent uit? Misschien geen goed idee.
“En nu ben ik even naar Artis, voor dat óók verboden wordt,” verzucht Sylvia Witteman in haar column in de Volkskrant van 16 december. Die…
Dierethiek of dierideologie?
Hoewel de ethiek zich met waarden bezighoudt, gaat men er in het algemeen niet van uit dat ethici er betere waarden op nahouden dan de…
Interstellar
De titel is een teaser voor diegenen die vinden dat er teveel over klimaatverandering wordt geschreven, want ook deze post gaat daarover. Maar hoe kan…
Dierproeven getest
Het interview met hoogleraar proefdierkunde Merel Ritskes-Hoitinga in Trouw vandaag had de kop ‘Hij gaat voor niets sterven’ boven de foto van een meelijwekkend in…
Wereldplantendag
Afgelopen zaterdag was het Werelddierendag. Een dag van reflectie voor een filosoof. Want waarom wel een speciale dag voor dieren en niet voor planten? Het…