Door Maarten Boudry (Wetenschapsfilosoof aan de UGent)
“Filosofen hebben de wereld geïnterpreteerd. Waar het op aankomt is haar te veranderen.” De gevleugelde woorden staan op de graftombe van Karl Marx. Met zijn gedachtegoed is het niet goed afgelopen. Als je de wereld ten goede wil veranderen, weet je beter eerst hoe ze in elkaar zit. Marx geloofde in het wetmatige verloop van de geschiedenis, via dialectische schema’s, maar zijn theorie was pseudowetenschappelijk luchtkasteel. Zijn volgelingen gingen halsoverkop tot de actie over, met rampzalige gevolgen.
Maar het sentiment van Marx is nog steeds behartenswaardig.
Een meer rationele manier om de wereld te veranderen, na haar eerst goed te begrijpen, is de nieuwe beweging van het Effectief Altruïsme. In zijn boek Doing Good Better (2015) past de Schotse filosoof William MacAskill de principes van het Effectief Altruïsme toe op ons persoonlijke leven: Welke goede doelen steun je, welke carrière kies je, welke engagementen ga je aan? Nobele bedoelingen alleen volstaan niet voor liefdadigheid. De weg naar de hel ligt ermee geplaveid, zoals het communisme toonde. De eerste stap van Effectief Altruïsme is bescheidenheid. Denk niet te snel dat je weet wat werkt. Erken je onwetendheid. Laat je leiden door ratio en wetenschappelijk onderzoek.
Filosofische boeken sporen mij zelden aan tot onmiddellijke actie, maar MacAskills heldere pleidooi voor een huwelijk tussen hart en hoofd is een uitzondering. Wij hebben vandaag ongekende mogelijkheden om het goede te bewerkstelligen. We weten steeds beter wat werkt, dankzij wetenschappelijk onderzoek, en schenkingen zijn slechts enkele muisklikken verwijderd. Waarop wacht u nog?
Dit is een aflevering uit de rubriek ‘Een Kleine Ode Aan’. In ongeveer 250 woorden looft een Nederlandse of Vlaamse auteur een al dan niet vergeten filosofisch pareltje.
https://www.jacobinmag.com/2015/08/peter-singer-charity-effective-altruism/