Door Jo Bervoets (Universiteit Antwerpen)
Filosofen willen al eens lange zinnen maken over het Zijn en de zijnden. Gilbert Simondon is een filosoof die hier de onzin van aantoont. Niet dat zijn zinnen gemiddeld genomen korter zijn, dat niet. Zijn basisidee is dat de historische fout van de westerse filosofie ligt in haar obsessie met het zoeken van essenties, bijvoorbeeld de essentie van mens-Zijn. Met een nauwkeurig oog voor biologisch en natuurkundig detail toont hij dat die obsessie voorbijgaat aan de realiteit van alledag: die van Worden wat nog niet is.
Elk individu is op elk moment het resultaat van een wordingsproces. Wat je op dit moment bent, ben je geworden door open te staan voor je omgeving. Simondons technische term hiervoor is het ‘pre-individu’. Dat lijkt misschien even abstract als het Zijn en de zijnden, maar het resultaat ligt niet zo ver van je bed. Stel dat je je afsluit voor je omgeving, dan ben je mentaal dood. Of – positiever gezegd – leven is blijven leren. Zolang je maar blijft leren dat je, om te leven, open moet staan om iemand anders te worden.
Ik ben geen Simondonexpert. Maar ik ben wel iemand anders geworden door zijn boek te lezen (ik link de Engelse versie, want een Nederlandse vertaling is er nog niet). Dat komt omdat hij erin slaagt het individu en hun omgeving op een open manier te koppelen. Gebruikmaken van het woord ‘hun’ is een goed voorbeeld van die openheid. In die zin is Simondon de filosoof van het menselijk potentieel om als individu te groeien zonder dat ten koste van hun omgeving te doen. Worden doe je nooit alleen.
Deze ode werd ook gepubliceerd in Wijsgerig Perspectief (nr. 3 2022). De fysieke editie is hier te koop.
Vond je dit een goed artikel? Bij Nader Inzien zet zich in voor de verspreiding van serieuze filosofische kennis en analyse. We kunnen het platform draaiende houden dankzij de inzet van vrijwillige auteurs en redacteuren en de steun van lezers zoals jij. Word daarom vriend van BNI of steun ons met een donatie. |
Het gebrek aan
” Worden wat nog niet is”, is niet alleen bij westerse filosofen, maar ook bij veruit de meeste burgers, zowel in richting gevende-, als uitvoerende rollen, inderdaad het kernprobleem van onze stagnerende, toekomst-bestendige ontwikkeling.
Geachte heer Bervoets en lezers,
Dank voor uw posities, die op dit ogenblik misschien nauw verbonden zijn met minstens twee interactieve discussies op Academia.edu (over Heraclitus en Algoritmische Logica) . Mocht iemand ze willen lezen of deelnemen, dan zijn dit de links :
https://www.academia.edu/s/1132cf0b07?source=link
https://www.academia.edu/s/540a1fbed0?source=link
Doe mij toch maar Nietzsche.
Voorbij goed en kwaad, 42-43-44