Laten we eerlijk zijn: academische filosofie kan soms behoorlijk saai zijn. Open een prestigieus filosofisch tijdschrift en je wordt overspoeld door een stroom van abstracte…
Hoe je filosofie beoefent
Religiekritiek van een spiritueel atheïst
VVD-leider Yesilgöz uitte de afgelopen dagen kritiek op de negatieve invloed van religie op het openbare leven. Ze noemde religieuze weekendscholen die misogyne en homofobe…
Gender als fantasiebeeld
Hoe komt het toch dat het woord gender zoveel haat oproept? Hoe kan verzet tegen dit begrip zulke uiteenlopende groeperingen als het Vaticaan, radicaal-rechts en…
Geluk zit (niet) in je genen
Ik woon in Nederland, een extreem welvarend land waar criminaliteit al ruim 10 jaar daalt. Ik heb een hoger inkomen dan 95% van de wereldbevolking…
Leren kijken naar de niet-menselijke ander
Een recensie van Estelle Zhong Mengual’s Leren kijken Begin juli organiseerden een aantal collega’s en ikzelf de zomerschool MicroStories aan het departement Wijsbegeerte van de…
Help, ik houd van foute kunst!
Twee jaar geleden ontmoette ik een bioloog die nogal verbaasd reageerde toen ze erachter kwam dat ik van literatuur hield. We kwamen erachter dat we…
Hoe we zorg inclusiever kunnen maken
De gezondheidszorg behandelt ons, volgens Jenny Slatman, te veel als eenzame, losgezongen individuen. Binnen dit beeld is ziekte te lokaliseren in het lichaam, zoals bij…
Waarom we niet van God los komen
“Geloof jij dat God bestaat?” Het is een vraag waar we allemaal wel eens antwoord op hebben moeten geven. Tenzij je van mening bent dat…
Een boek om in thuis te komen
Als ik schrijf dat ik Onder een andere hemel van Joke Hermsen in de diepste kloof van het Andesgebergte heb gebruikt om een schorpioen te…
Sinterklaas is niet de enige die kijkt of je stout bent
In seizoen drie van de afrosurrealistische tv-serie Atlanta (2016–2022) van Donald Glover (beter bekend als Childish Gambino) komt de cast naar Nederland. Mijn aanvankelijke enthousiasme…
Provoceren met piraten
De geschiedenis is een verhaal dat wij elkaar vertellen. Dit verhaal komt tot stand door historische feiten aaneen te rijgen en van interpretatie te voorzien.…
Is het gepast om trots te zijn op Feyenoord?
Een boek over de individuele emotie ‘trots’ in de meest geïndividualiseerde samenleving van de menselijke geschiedenis. Een teken des tijds zou je denken. Maar trots…
Is wat we nodig hebben meer ‘gemeenzin’?
Midden in de coronapandemie eenzaam op een studeerkamer een boek schrijven over het belang van gemeenschappelijkheid. De ironie ontgaat Thijs Lijster niet. Wat die gemeenschappelijkheid…
Kan je te gastvrij zijn?
Het essay Gastvrijheid van Peter Venmans is uitgeroepen tot winnaar van de Socratesbeker 2023. Filosoof Djuna Spreksel bespreekt de tekst kritisch: welke inzichten over gastvrijheid…
Een loopje nemen met de dood
In De toekomst van het sterven (2022) stelt filosoof Marli Huijer dat we te weinig nadenken over de vraag: hoe te sterven? We houden de…
Nietzscheliefhebbers opgelet!
Dat Nietzsche een groot denker was, weten we allemaal. Dat hij een haat-liefdeverhouding had met Wagner is ook redelijk bekend. Maar dat hij zelf ook…
Hollywood en filosofie: een match made in heaven?
Op enkele artikelen na werd Don’t Worry Darling, het regiedebuut van Olivia Wilde, veelal beschreven als matig acteerwerk met weinig vernieuwende (feministische) inzichten. Veel diepgang…
Is institutioneel racisme echt een kwestie van perspectief?
Je kent ze wel: discussies over Black Lives Matter, #MeToo, zwarte piet en de dekolonisatie van onze instituties tijdens dat aanvankelijk ‘gezellige’ familiefeestje, etentje met…
Over twintig jaar is dit boek misschien relevanter dan nu
Wat kunnen we leren van de coronacrisis? In Met elkaar – voor elkaar maakt Patrick Loobuyck de balans op. Kunnen filosofen hier eigenlijk nog iets…
God is dood, leve god
Sinds de introductie van de iPhone in 2007 zijn diensten als WhatsApp, Instagram en de cloud niet meer weg te denken. De producten en diensten…
Over vrije wil, loopgraven en liefde
Lieke Asma en Jurriën Hamer schreven allebei een filosofisch boek over de vrije wil en haalden allebei de shortlist voor de Socratesbeker. Toch trokken ze…
Een filosofische botsing van mensbeelden
Lieke Asma en Jurriën Hamer schreven allebei een filosofisch boek over de vrije wil en haalden daarmee de shortlist voor de Socratesbeker. Toch trokken ze…
The Dawn of Everything herschrijft de geschiedenis en breekt de toekomst open
In den beginne leefden we samen in egalitaire groepjes van jagers en verzamelaars, maar gaandeweg de menselijke geschiedenis werden samenlevingen steeds groter, complexer, en hiërarchischer…
Een filosofie van de complottheorie
Geconfronteerd met de zorgen rond postwaarheid en coronacomplottheorieën is het niet verwonderlijk dat vele filosofen zich geroepen voelen om zich vandaag over complottheorieën uit te…
De kloof tussen zwarte schimmel en vastgoedportefeuilles
“Het regent binnen. Letterlijk en figuurlijk”, zegt Willy Heikamp. Ze leidt Sander Schimmelpenninck rond in de sociale huurwoning van Sandra. De kozijnen rotten, het behang…
Verdienen de ‘wappies’ hun lot?
‘Alleen samen krijgen we de coronawappies onder controle’. Dit zou een alternatieve slogan kunnen zijn voor de communicatie rondom het Covid-19 beleid: het stigmatiseren van…
De liefde mag soms best haar tanden laten zien
Mahatma Gandhi, Jezus Christus en de hippies uit de jaren ’70 wisten het al langer: liefde kan sociale omwentelingen veroorzaken en zelfs revoluties ontketenen. Dat…
Zonder relaties is er niets
Stel je voor: jij bent de wereld. Je bent het enige dat bestaat. Er valt niets te zien, niets te horen. Heb je dan eigenlijk…
Een existentialistische blik op eco-paniek
Vorige maand hebben meer dan 35000 mensen klimaatalarm geslagen. Het alarm was een teken van verzet tegen het gebrek aan actie vanuit de overheid. Verandering…
Voorbij goed en fout
In Langs de afgrond, het nut van foute denkers poogt essayist Arnold Heumakers iets te leren van ‘foute denkers’ als Carl Schmitt, Oswald Spengler en…
In de ban van de data
Frictie van Miriam Rasch is een ongrijpbaar boek. De ondertitel van het boek, Ethiek in tijden van dataïsme, doet vermoeden dat het gaat om een…
Help me dan, psychiater
Het tekort van het teveel is voor iedereen die dit interessante puzzels vindt: De kwetsbaarheidsparadox: terwijl 89% procent van de Nederlanders verklaart gelukkig te zijn,…
Boekrecensie: Machiavelli’s lef – Tinneke Beeckman
“Bij mij is niets luchtig en alles is ook politiek,” hoorde ik Tinneke Beeckman laatst zeggen in een podcast. Het was haar antwoord op de…
Is leven als Stoïcijn een goed idee?
Deze zomer onderzocht Floris voor Bij Nader Inzien hoe het is om als Stoïcijn te leven. Erg makkelijk bleek dat niet te zijn. Maar is…
Studiestress: een cursus ‘Lekker in je vel’ gaat studenten niet verder helpen
De studententijd, wat een mooie tijd. De wereld ligt nog aan je voeten, je mag studeren wat je wil en je maakt vrienden voor het…
Is Facebook de ondergang van de democratie?
“Dat heb gestaan op Facebook!” Het is de legendarische bronvermelding van een vrouw die een interviewer vertelt over haar zorgen. Dat die uitspraak vraagt om een serieuze…
Hoog tijd voor een andere universiteit
Eind vorige maand werden er veertig stellingen op de poort van de academie gespijkerd. In het pamflet betogen drie vooraanstaande wetenschappers dat het roer nu…
Fijn leven als een stoïcijn?
Stoïcisme is hot. De betere boekhandel heeft inmiddels wel een plank of twee vol staan met boeken over hoe je moet leven als stoïcijn. Het enthousiasme voor…
Het drijfzand van de waar(achtig)heid
“Gevangen tussen schroom en urgentie.” Met deze bekentenis begint het essay voor de Maand van de Filosofie 2020, die als thema ‘Het uur van de…
De politiek van de zeven zeeën
“Gisteren ging ik met Glaukoon, zoon van Aristoon, naar Piraeus om de godin te aanbidden en te kijken naar het festival, dat die dag voor…
Waarom het bestaan voor Kant om vriendschap draait
De meesten zullen de filosofie van Immanuel Kant niet direct associëren met warmte, liefde of vriendschap. Zijn geschriften staan bekend als droog en zijn beroemde…
Denken door kunst
In een opiniestuk op de websites van Etcetera en Rekto:Verso luidden theatercritici Ciska Hoet en Charlotte De Somviele onlangs de alarmbel over het statuut van…
Discretie
We leven in hysterische tijden. Al was het maar omdat je geen krantenkop kan aanklikken zonder dat deze uitspraak je in het gezicht geworpen wordt.…
Filosofie en film: I Blame Society
Afgelopen januari was het International Film Festival Rotterdam en als fervente Rotterdammer ben ik hier dan ook al jarenlang vaste gast. Hoewel het festival bomvol…
Veelheid als eenheid
Veelheid bevindt zich in onszelf en overal om ons heen. Voortdurend moet de mens zich in de wereld verhouden tot een grote diversiteit aan dingen,…
Betekenis te midden van vele tinten grijs
“Grijs dat alle kleur opzuigt tot er alleen nog een herinnering aan kleur overblijft.” Met deze woorden beschrijft Eva Meijer beeldend hoe de wereld bij depressie…
Het nut van techniekethiek
Angst voor AI is ongegrond. Tenminste, zolang we alle stappen van technologische ontwikkeling aan ethische reflectie onderwerpen. Hoe we dat moeten doen, bespreekt Kathleen Gabriels…
Over secularisatie en gutmenschen
Waarheen met het christendom in de 21ste eeuw? Dit is de vraag die Guido Vanheeswijck bezighoudt in zijn laatste boek. Thema’s die aan bod komen zijn…
Het nut en nadeel van de ironie
“Ik heb die prijs ook helemaal niet nodig,” zo schreef Ilja Pfeijffer na het mislopen van wat zijn tweede Libris Literatuurprijs had kunnen zijn. Meende…
De menselijke strijd voor (en over) biodiversiteit
Het was groot nieuws: reuzenpanda’s Wu When en Xing Ya hadden gepaard. Hoewel het stel in eerste instantie niet van elkaar gecharmeerd leek te zijn, lukte…